Είναι διεθνής όρος (Stereotactic RadioSurgery - SRS) που αρχικά χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση προβλημάτων και όγκων εγκεφάλου. Τώρα μπορεί να αντιμετωπίσει παθολογικές καταστάσεις εκτός του εγκεφάλου και σε άλλα όργανα του ανθρωπίνου σώματος, με μεγάλη ακρίβεια (cyberknife®).
Ο όρος ''Στερεοτακτική'' σημαίνει ότι όλοι οι παράμετροι της θεραπείας υπολογίζονται και στις τρείς διαστάσεις του χώρου (άξονες Χ, Ψ, Ζ). Έτσι ο στόχος–μάζα, απεικονίζεται, μελετάται και σχεδιάζεται να ακτινοβοληθεί με τρισδιάστατη απεικόνιση στο χώρο (3 Dimensions–3D) και σε σχέση του με τους παρακείμενους ιστούς-όργανα.
''Ακτινοχειρουργική'' είναι η «χειρουργική» με ακτίνες αντί με χειρουργικό νυστέρι κι έτσι επιτυγχάνεται αναίμακτα και με μεγάλη ακρίβεια η καταστροφή βιολογικών στόχων (κακοήθειες ή παθολογικοί ιστοί), χωρίς να προκληθεί βλάβη σε γειτονικούς φυσιολογικούς ιστούς. Αυτή η «μη αιματηρή χειρουργική επέμβαση», είναι αποδεδειγμένα μια αποτελεσματική μέθοδος εναλλακτική τόσο της χειρουργικής αντιμετώπισης, όσο και της συμβατικής ακτινοθεραπείας για την αντιμετώπιση πολλών τύπων νεοπλασιών καθώς και αρκετών άλλων παθολογικών διαταραχών.
Kατά την εφαρμογή μιας οποιαδήποτε ακτινοθεραπευτικής πράξεως, φωτόνια υψηλής ενέργειας, παραγόμενα είτε φυσικώς (προϊόντα σχάσεως ραδιενεργών πυρήνων οπότε έχουμε τις ακτίνες γ) είτε τεχνητώς (επιτάχυνση ηλεκτρονίων εντός γραμμικών επιταχυντών και τελική έξοδο ακτίνων Χ) κατευθύνονται προς ένα επιλεγμένο στόχο στο ανθρώπινο σώμα, με σκοπό την καταστροφή των ανεπιθύμητων κυττάρων της περιοχής.
Από το 1967 που ο Σουηδός Νευροχειρουργός Lars Leksell επινόησε και κατασκεύασε το πρώτο μηχάνημα Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής (το Gamma Unit I το οποίο εξελίχθηκε στο Gamma Knife), μέχρι σήμερα έχουν δημιουργηθεί τέσσερις τεχνικές που χρησιμοποιούν τριών τύπων μηχανήματα με διάφορες παραλλαγές ανάλογα με τις εταιρείες παραγωγής τους (hardware software).
-Το "Gamma Knife" που είναι μηχάνημα ειδικής κατασκευής και χρησιμοποιεί 'ακτινοβολία γάμα' προερχόμενη από 201 ραδιενεργές πηγές Κοβαλτίου.
-Το "X–Knife" που αποτελείται από ένα Γραμμικό Επιταχυντή ο οποίος χρησιμοποιείται για κλασσική ακτινοθεραπεία και με κάποια ειδική προσαρμογή μετατρέπεται σε μηχάνημα Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής. Εδώ η χρησιμοποιούμενη ακτινοβολία είναι του Γραμμικού Επιταχυντή δηλαδή ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας.
-Η Ακτινοθεραπεία με μεταβαλλόμενης Εντασης Πεδίο (Intensity Modulated Radiation Therapy - IMRT) η οποία είναι συνδυασμός ενός κλασσικού Γραμμικού Επιταχυντή και εξελιγμένου λογισμικού (software) με ισχυρούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Έχει αρκετούς περιορισμούς στη εκτέλεση Ακτινοχειρουργικής, όμως μπορεί να καλύψει κάποια περιστατικά.
-Το CyberKnife® που είναι ένας συνδυασμός Γραμμικού Επιταχυντή και ρομπότ. Ένας τελευταίας τεχνολογίας μικρός σε διαστάσεις αλλά πολύ υψηλού ρυθμού δόσεως Γραμμικός Επιταχυντής, στερεωμένος στο βραχίονα ενός απόλυτα ελεγχόμενου από ηλεκτρονικούς υπολογιστές ρομποτικού συστήματος, εκπέμπει λεπτή δέσμη φωτονίων υψηλής ενέργειας κατευθυνόμενη με απόλυτη ακρίβεια.
Στη Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική ο στόχος των ακτινών είναι πολύ καθορισμένος και συνήθως μικρός, η ακρίβεια στοχεύσεως πολύ μεγάλη, και η χορηγούμενη δόση ακτινοβολίας πολύ μεγαλύτερης βιολογικής δράσεως από ότι στην κλασσική ακτινοθεραπεία. Έτσι ακτινοβολούνται στόχοι διαμέτρου από λίγα χιλιοστά μέχρι αρκετά εκατοστά και δίνονται μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας με απόλυτη ακρίβεια, για την καταστροφή των παθολογικών κυττάρων μιας περιοχής, χωρίς να επηρεαστούν οι γειτονικοί ιστοί και τα όργανα.
Στην κλασσική Ακτινοθεραπεία υπάρχουν ελάχιστες αλλά όχι μέγιστες διαστάσεις στόχων που μπορούν να ακτινοβοληθούν. Έτσι υποβάλλονται σε θεραπεία στόχοι που είναι συνήθως μεγαλύτεροι των 4-5 εκατοστών μέχρι όλο το σώμα του ανθρώπου.
Στη στερεοτακτική ακτινοχειρουργική δεν υπάρχουν ελάχιστες, όμως υπάρχουν μέγιστες διαστάσεις του στόχου που μπορούμε να ακτινοβοληθούν. Η ελάχιστη διάσταση στόχου είναι περίπου 2-3 χιλιοστά, ενώ η μέγιστη περίπου 4-5 εκατοστά.
Η κλασσική Ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται σε «συνεδρίες» που γίνονται μία (σπάνια δύο ή τρεις φορές) την ημέρα για ένα σύνολο από δέκα έως και σαράντα ημέρες. Στο χρόνο αυτό πρέπει να προστεθεί η προετοιμασία και μελέτη του ασθενούς που απαιτούν ακόμα 2 – 3 ημέρες.
Η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική χορηγείται σε μία ή δύο ή περισσότερες συνεδρίες σε αντίστοιχες ημέρες. Η προετοιμασία και μελέτη του ασθενούς γίνονται είτε την ίδια μέρα, είτε κάποια προηγούμενη της θεραπείας για τη λήψη αξονικής μαγνητικής τομογραφίας.
Επειδή το μέγεθος των πεδίων ακτινοβολίας στην κλασσική Ακτινοθεραπεία είναι μεγάλο (από μερικά έως πολλά εκατοστά), αναγκαστικά υπάρχει επιβάρυνση και μεγάλου ποσού φυσιολογικών κυττάρων, ιστών και οργάνων που βρίσκονται κοντά στον ακτινοβολούμενο στόχο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα κάποια τοξικότητα που είναι από μικρή έως σημαντική.
Στη στερεοτακτική ακτινοχειρουργική επειδή ο στόχος είναι μικρός και η ακρίβεια – επικέντρωση της θεραπείας μεγάλη, η επιβάρυνση των γειτονικών φυσιολογικών κυττάρων και ιστών είναι ελάχιστη έως μηδενική, άρα ουσιαστικά δεν υπάρχει τοξικότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου