Pages

Παρασκευή 1 Μαρτίου 2013

Αιμορραγία από τη μύτη

Η μύτη είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα σημεία του σώματος.
Το εσωτερικό της μύτης είναι πλούσιο σε αιμοφόρα αγγεία, τα οποία για πολλούς λόγους μπορεί να σπάσουν και να ματώσει η μύτη.  H αιμορραγία από τη μύτη είναι συχνά
ένα αβλαβές φαινόμενο. Το πλούσιο αγγειακό δίκτυο της μύτης βρίσκεται εντός λεπτού βλεννογόνου με συνέπεια τα αγγεία να συνθλίβονται εύκολα μεταξύ του τραυματικού αιτίου και του σκληρού χόνδρινου ή οστέινου υποστρώματος.
Η αιμορραγία μπορεί να είναι μικρή με την μορφή σταγόνων ή πολύ μεγάλη και επίμονη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του αρρώστου από τη μεγάλη και απότομη απώλεια αίματος.
Ποια είναι τα αίτια της ρινορραγίας;
Τα αίτια της μπορεί να είναι οι φλεγμονές στην περιοχή της μύτης, η ρήξη αγγείων στο πρόσθιο τμήμα του ρινικού διαφράγματος, είτε αυτόματα είτε από μικροτραυματισμούς κυρίως με τα δάκτυλα, τα κατάγματα και γενικώς οι κακώσεις της μύτης, οι ρινικοί πολύποδες, τα ξένα σώματα, διάφοροι όγκοι της μύτης και των παραρρίνιων κόλπων, η ξηρή ατμόσφαιρα, καθώς και οι μετεγχειρητικές ρινορραγίες.
Ιδιαίτερα στα παιδίά παρατηρείται η ιδιοπαθής ρινορραγία (χωρίς εμφανή αιτιολογία) που συνήθως υποχωρεί μετά το πέρας της εφηβείας.
Η ρινορραγία μπορεί να προέρχεται από ένα ή περισσότερα σημεία της ρινικής θαλάμης. Το συχνότερο σημείο αιμορραγίας είναι η αγγειακή κηλίδα Kiesselbach, που βρίσκεται στο πρόσθιο μέρος του ρινικού διαφράγματος. Στη θέση αυτή αναστομώνεται η πρόσθια και οπίσθια ηθμοειδής, η μείζων υπερώια, η σφηνουπερώια και η άνω χειλική αρτηρία, οι οποίες αγγειώνουν τη μύτη.
Συνοπτικά τα αίτια της επίσταξης είναι συνήθως τοπικά και αθώα:
  • Ο τραυματισμός της μύτης (σκάλισμα της μύτης, ισχυρό ''φύσημα'', τραύμα από ξένο σώμα, κατάγματα ρινικών οστών, ρινόλιθοι, ενδορρινικές χειρουργικές επεμβάσεις).
  • Η έλλειψη υγρασίας του αέρα που προκαλεί ξήρανση του βλεννογόνου της μύτης.
  • Η απότομη μετάβαση από χαμηλή εξωτερική θερμοκρασία σε υψηλή.
  • Ο υψηλός πυρετός στα παιδίά.
  • Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος (στραβή μύτη).
  • H απότομη μεγάλη ελάττωση της ατμοσφαιρικής πιέσεως, όπως σε θαλάμους αποπιέσεως.
συστηματικές ασθένειες και καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν ρινορραγία.
  • Η αρτηριοσκλήρυνση.
  • Η χρήση φαρμάκων που εμποδίζουν την πήξη του αίματος (αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα όπως η ασπιρίνη).
  • Η κοκαΐνη.
  • Αιμορραγικές προδιαθέσεις (αιμορροφιλία, θρομβοπενίες, λευχαιμία, ινωδοπενία, υποθρομβιναιμία, τελαγγειεκτασία ή νόσος του Rendu Osler κλπ).
  • Όγκοι της μύτης ή των κόλπων (αιμορραγικός πολύπους διαφράγματος, θήλωμα, ρινοϊνωμα, μαλπιγγιανό καρκίνωμα, λεμφοεπιθηλίωμα, λεμφοσάρκωμα).
Η αρτηριακή υπέρταση δε φαίνεται να προκαλεί από μόνη της ρινορραγία, αντίθετα με ότι γενικά πιστεύεται. Συνήθως όμως συνδυάζεται με αρτηριοσκλήρυνση και για αυτό πολλοί ηλικιωμένοι που τους ''ανοίγει'' η μύτη έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επίσης λόγω του πανικού που δημιουργεί καμιά φορά η επίσταξη, η πίεση μπορεί να βρεθεί υψηλή (δηλαδή, η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι το αποτέλεσμα και όχι το αίτιο της ρινορραγίας).
-Φλεγμονές που προκαλούν επίσταξη
  • Οξεία ρινίτιδα - παραρρινοκολπίτιδα
  • Χρόνια ρινίτιδα - παραρρινοκολπίτιδα
  • Σύφιλη
  • φυματίωση
  • Ακτινομύκωση
-Ενδοκρινικά αίτια
  • Εγκυμοσύνη
  • Έμμηνος ρύση
-Αβιταμινώσεις
  • Σκορβούτο
-Εμπύρετα λοιμώδη νοσήματα
  • Ιλαρά
  • Οστρακιά
  • Διφθερίτιδα
  • Κοκκύτης
  • Ρευματικός πυρετός
  • Τυφοειδής πυρετός
-Δηλητηριάσεις με μέταλλα
Hg, χρώμιο, φωσφόρος, ψευδάργυρος
Πώς αντιμετωπίζεται η αιμορραγία στη μύτη
-Καθίστε ή σταθείτε όρθιοι. Όντας όρθιοι, μειώνετε την πίεση στις φλέβες της μύτης. Έτσι υπάρχει περίπτωση να μειωθεί η αιμορραγία.
Κλείστε τη μύτη σας με τα δάχτυλα και αναπνέετε από το στόμα. Κρατήστε τη για 5 με 10 λεπτά. Έτσι, ασκείται πίεση στο σημείο της αιμορραγίας μέσα στη ρινική διαφραγματική μεμβράνη και σταματά η ροή του αίματος.
-Ο άρρωστος, που δεν μπορεί να είναι όρθιος,  πρέπει να κάθεται με το κεφάλι ελαφρώς σε κάμψη προς τα εμπρός και πιέζει με το δάχτλο το πτερύγιο της μύτης με ανοιχτ;o το στόμα, κρατώντας ένα λεκανίδιο κάτω από το πηγούνι για τη συλλογή αίματος.
-Η παγοκύστη στη ράχη της μύτης, μπορεί να βοηθήσει,  γιατί προκαλεί αντανακλαστική αγγειοσύσπαση.
-Επίσης, μπορεί να τοποθετηθεί τολύπιο από βαμβάκι με αδρεναλίνη στο πρόσθιο μέρος της αγγειακής θαλάμης.
Πρόληψη της αιμορραγίας
  • Για να προλάβετε την αιμορραγία αυξήστε την υγρασία του αέρα μέσα στο σπίτι. Ένας υγραντήρας θα διατηρήσει τις ρινικές μεμβράνες υγρές.
  • Μπορείτε επίσης να λιπάνετε τη μύτη με βαζελίνη ή άλλες ειδικές αλοιφές.
  • Για να προλάβετε μια επιπλέον αιμορραγία, αφού σταματήσει η πρώτη, μη σκαλίζετε και μη φυσάτε τη μύτη σας για μερικές ώρες και μη σκύβετε. Κρατάτε το κεφάλι ψηλότερα από το ύψος της καρδιάς.
  • Αν αρχίσετε να αιμορραγείτε ξανά, ρουφήξτε δυνατά τη μύτη σας για να την καθαρίσετε από τους θρόμβους αίματος και ψεκάστε και στα δύο ρουθούνια ένα ρινικό σπρέι.
  • Κλείστε ξανά τη μύτη με τα δάχτυλα και καλέστε το γιατρό.
Ιατρική βοήθεια.
Ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια αν:
  • Η αιμορραγία διαρκέσει πάνω από 15 με 30 λεπτά.
  • Νιώθετε αδυναμία ή λιποθυμία, ως αποτέλεσμα της απώλειας αίματος.
  • Η αιμορραγία είναι ξαφνική ή η απώλεια αίματος μεγάλη.
  • Νιώθετε το αίμα να κατεβαίνει στο λαιμό.
  • Αν έχετε συχνές ρινορραγίας, επισκεφτείτε το γιατρό σας. Ίσως χρειαστεί να καυτηριάσει το αιμοφόρο αγγείο που προκαλεί την αιμορραγία. Ο καυτηριασμός είναι μια τεχνική κατά την οποία ο γιατρός καίει το αιμοφόρο αγγείο με ηλεκτρικό ρεύμα, νιτρικό άργυρο ή λέιζερ.
Ο χημικός και ηλεκτρικός καυτηριασμός
Με τη βοήθεια του μετωπιαίου κατόπτρου και του αναρροφητήρα κατόπιν διαστολής του ρώθωνα, με το ρινοσκόπιο, καθαρίζεται η ρινική θαλάμη από τα πήγματα για να βρεθεί το σημείο που αιμορραγεί και να γίνει χημικός ή ηλεκτρικός καυτηριασμός μετά από τοπική αναισθησία με διάλυμα ξυλοκαϊνης 4% και υδροχλωρικής αδρεναλίνης 1:1000.
Για το χημικό καυτηριασμό χρησιμοποιούνται διαλύματα νιτρικού αργύρου, χρωμικού οξέος και τριχλωροξεικού οξέος.
Ο ηλεκτρικός καυτηριασμός μπορεί να γίνει και με λέιζερ.
Ο πρόσιος και ο οπίσθιος επιπωματισμός
Σε πολύ μεγάλη αιμορραγία, που δεν είναι ορατή η αιμορραγούσα περιοχή, εφαρμόζεται ο πρόσθιος ή ο οπίσθιος πωματισμός μετά από ψεκασμό με τοπικό αναισθητικό.
Ο πρόσθιος επιπωματισμός γίνεται με γάζα πλάτους 1 εκατοστού βρεγμένη με διάλυμα αντισηπτικού ή βαζελίνη. Η γάζα τοποθετείται στη ρινική θαλάμη με ρινολαβίδα, με τέτοιο τρόπο, ώστε να πιέζεται όλη η επιφάνεια του ρινικού βλεννογόνου. Τα δύο άκρα της γάζας πρέπει να εξέρχονται από το ρουθούνι, ώστε να μην πέσει το άκρο της γάζας στο φάρυγγα. Ο πρόσθιος επιπωματισμός διατηρείται 2-3 εικοσιτετράωρα ή και περισσότερο και στη συνέχεια αφαιρείται προσεκτικά. Αντί της γάζας μπορεί να τοποθετηθεί ειδικός ελαστικός σωλήνας στη ρινική θαλάμη που φουσκώνει με αέρα ή νερό.
Όταν η εστία αιμορραγίας βρίσκεται στο οπίσθιο άκρο της ρινικής θαλάμης ή στο ρινοφάρυγγα εφαρμόζεται οπίσθιος επιπωματισμός που συνήθως, συνδυάζεται με πρόσθιο.
Για την εφαρμογή του οπίσθιου επιπωματισμού εισάγεται ελαστικός καθετήρας από τη ρινική θαλάμη και προωθείται μέχρι το στοματοφάρυγγα, όπου και συλαμβάνεται με τη λαβίδα και φέρεται εκτός του στόματος. Στο άκρο του ελαστικού καθετήρα, που εξέρχεται από το στόμα, δένονται δυο νημάτια από τα τρία, με τα οποία έχει προσθεθεί πώμα γάζας μεγέθους καρυδιού βρεγμένης με ορό. Στη συνέχεια έλκεται το ρινικό άκρο του καθετήρα και μέσω αυτού τα νημάτια, ώστε το πώμα φέρεται μέσω του στόματος στο στοματοφάρυγγα και στη συνέχεια με τη βοήθεια της λαβίδας ή του δαχτύλου, ωθείται στο ρινοφάρυγγα για να αποφράξει τη ρινική χοάνη. Εάν είναι απαραίτητο μετά τοποθετείται και πρόσθιος επιπωματισμός και τα νημάτια δένονται σε πώμα γάζας που τοποθετείται προ της ρινικής θαλάμης. Το τρίτο νήμα που εξέρχεται από το στόμα καθηλώνεται στην παρειά ή κόβεται στο ύψος της σταφυλής και χρησιμεύει για την αφαίρεση του επιπωματισμού. Σαν οπίσθιος επιπωματισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί και καθετήρας Foley που το άκρο του προωθείται μέχρι το ρινοφάρυγγα και ο ελαστικός του θάλαμος πληρούται με αέρα. Ο προσθιοπίσθιος επιπωματισμός αφαιρείται μετά από 3-4 εικοσιτετράωρα.
Κατά τη διάρκεια επιπωματισμού χορηγούνται αντιβιοτικά και φάρμακα για την ανησυχία, που όμως δεν καταστέλουν την αναπνοή. Επειδή ο ασθενής αναπνέει από το στόμα αυτό ξηραίνεται, γι΄αυτό γίνονται στοματοπλύσεις και καθαρισμός δοντιών. Επίσης, χορηγούνται υγρά για αναπλήρωση του όγκου και της απώλειας αίματος και για να διατηρείται το στόμα υγρό.
Μόλις σταματήσει η αιμορραγία γίνεται κλινική εξέταση, ελέγχεται η πίεση και ο σφυγμός, και λαμβάνεται αίμα για καθορισμό της ομάδας και διασταύρωση, αν απαιτηθεί μετάγγιση και γίνεται εργαστηριακός έλεγχος αίματος για ανεύρεση της  γενικής ή τοπικής αιτίας της αιμορραγίας.
Αν σε ελάχιστες περιπτώσεις η αιμορραγία επιμένει ή σε άτομα μεγάλης ηλικίας ή που είναι σε κακή γενική κατάσταση με σοβαρά προβλήματα εφαρμόζεται χειρουργική επέμβαση για ανεύρεση και απολίνωση των αρτηριακών στελεχών που αιματώνουν την μύτη:
  • Απολίνωση πρόσθιων και οπίσθιων ηθμοειδών αρτηριών υπό το περιόστεο του οφθαλμικού κόγχου.
  • Απολίνωση έσω γναθιαίας αρτηρίας και των κλάδων της που βρίσκονται στον πτερυγοϋπερώιο βόθρο με προσπέλαση μέσα από το ιγμόρειο άντρο.
  • Απολίνωση της άνω χειλικής αρτηρίας.
  • Απωλίνωση της έξω καρωτίδας μετά την έκφυση της γλωσσικής αρτηρίας, αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματική λόγω της μεγάλης απόστασης από το αιμαρραγούν αγγείο.
  • Επίσης, εφαρμόζεται εμβολισμός με Gelfoam του αιμορραγούντος αγγείου μετά από αγγειογραφία.

Βιβλιογραφία
Μαθήματα ΩΡΛ, Αδαμόπουλος Γ., Παπαφράγκου Κ., Φερεκύδης Ε., Τζαγκαρουλάκης Α., Κανδηλώρος Δ., Μανωλόπουλος Λ., Πανεπιστήμιο Αθηνών

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου